Pengiktirafan Songket Di Bawah Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity UNESCO Tahun 2021

 

15 DISEMBER 2021 - Songket yang digelar sebagai "Ratu Kain" dalam tenunan Melayu sekali lagi berjaya melakar sejarah apabila disenaraikan di bawah Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity semasa 16th Session of the Intergovernmental Committee for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage. Sesi ini telah berlangsung pada 13 - 18 Disember 2021 secara dalam talian dari Ibu Pejabat UNESCO di Paris, France.

Keputusan pencalonan Songket telah diumumkan pada 15 Disember 2021 jam 5.55 petang (waktu Malaysia). Penyenaraian yang cukup berprestij ini telah diputuskan oleh Intergovernmental Committee for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage UNESCO yang dianggotai oleh 24 Negara Anggota 2003 Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage yang dipengerusikan oleh Sri Lanka.

Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya Malaysia melalui Jabatan Warisan Negara (JWN) telah mencalonkan Songket di bawah Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity UNESCO. Dokumen pencalonan warisan kebudayaan tidak ketara ini telah dikemukakan kepada pihak sekretariat UNESCO pada 31 Mac 2020.

Malaysia telah meratifikasi 2003 Convention for the Safeguarding of Intangible Heritage pada tahun 2013 dalam usaha untuk melindungi kepentingan warisan kebudayaan tidak ketara yang terdapat di negara ini. Sehingga kini, sejumlah 180 buah negara telah menjadi Negara Anggota konvensyen berkenaan serta lebih daripada 500 warisan kebudayaan tidak ketara dari seluruh dunia telah diiktiraf di bawah Representative List. Sebagai Negara Anggota, Malaysia boleh menyenaraikan warisan kebudayaan tidak ketara yang terdapat di negara ini di bawah konvensyen tersebut.

Penyenaraian di bawah Representative List UNESCO merupakan pengiktirafan tertinggi di peringkat dunia untuk warisan kebudayaan tidak ketara. Selain dapat memberikan promosi dan mengetengahkannya di peringkat dunia, pengiktirafan ini juga memperlihatkan komitmen Malaysia dalam melindungi warisan kebudayaan tidak ketara di Malaysia, sejajar dengan Teras 3 Dasar Kebudayaan Negara (DAKEN) iaitu memfokus kepada usaha pemeliharaan dan pemuliharaan warisan budaya. Ia secara tidak langsung akan mengangkat visibiliti Malaysia di mata dunia sebagai antara negara yang mempunyai pelbagai khazanah warisan kebudayaan tidak ketara yang boleh menjadi tarikan pelancong serta memberi peluang ekonomi kepada negara melalui industri berkaitan.

Pengiktirafan ini turut mengukuhkan hubungan serta jaringan kerjasama dengan UNESCO dan Negara Anggota Konvensyen 2003 yang lain dalam hal-hal berkaitan warisan kebudayaan tidak ketara di peringkat global.

Selain itu, pengiktirafan pada kali ini telah menjadikan jumlah warisan kebudayaan tidak ketara negara yang tersenarai di bawah Representative List telah bertambah kepada enam (6). Warisan kebudayaan tidak ketara Malaysia telah mendapat pengiktirafan UNESCO buat pertama kali pada tahun 2005 iaitu pengiktirafan Mak Yong di bawah Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity dan di bawah Representative List pada tahun 2008. Kejayaan kali kedua adalah pengiktirafan Dondang Sayang di bawah Representative List pada tahun 2018 dan diikuti dengan penyenaraian Silat pada tahun 2019. Manakala dua lagi pengiktirafan telah diterima pada tahun 2020 iaitu Upacara Wangkang dan Pantun.

Pihak Jabatan Warisan Negara telah mendapat sokongan dan bantuan yang baik daripada pelbagai agensi Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri dan juga para pengamal warisan kebudayaan tidak ketara ini semasa penyediaan dokumen pencalonan. Selain itu, bantuan turut diperoleh daripada Pejabat Delegasi Tetap Malaysia ke UNESCO Paris. Kejayaan ini merupakan hasil usaha bersama semua pihak yang terlibat sama ada secara langsung atau tidak langsung. Ia merupakan satu bentuk pengiktirafan bagi para pengamalnya bagi memastikan warisan seni budaya ini kekal terpelihara.

Pengiktirafan UNESCO ini bakal meningkatkan lagi kesedaran terhadap kepentingan melindungi kelestarian seni dan warisan turun-temurun pelbagai etnik dan kaum di Malaysia, termasuk pengamal seni dan warisan tersebut. Pengiktirafan ini juga memberikan galakan serta motivasi kepada golongan muda untuk berkecimpung dalam seni tenunan Songket, sejajar dengan permintaan dan nilai pasaran yang tinggi bagi Songket. Komuniti pengamal atau pengusaha Songket juga akan terus didorong untuk membawa inovasi baharu terhadap rekabentuk dan motif tenunan Songket justeru memangkinkan aktiviti kajian, pembangunan dan pendokumentasian Songket.

Pengiktirafan ini merupakan satu tanggungjawab yang perlu dipikul oleh semua pihak tidak kira kerajaan, swasta, NGO, komuniti atau individu di Malaysia untuk memastikan warisan kebudayaan tidak ketara terus dilindungi dan diperturunkan kepada generasi akan datang.

-MOTAC.